Er zijn maar weinig legendes uit de Ierse mythologie die zo vaak verteld worden als die van de Tain Bo Cuailnge - AKA 'de veediefstallen van Cooley'.

De Tain is een verhaal uit het vroege Ierland dat over het algemeen als kind wordt verteld aan veel mensen die in Ierland opgroeien (dat hoop ik tenminste nog!).

De Táin Bo vertelt het verhaal van een epische veldslag tegen de provincie Ulster door de machtige koningin Maeve. Hieronder vind je de versie van deze Ierse mythe die mij als kind werd verteld.

De Tain Bo Cuailnge

Foto door zef art (shutterstock)

Het verhaal van de Táin begint allemaal in Ierland in de eerste eeuw. Als je onze gids over Ierse mythologie hebt gelezen, weet je dat dit bekend stond als de Ulster Cyclus.

De Ulster Cylce van de Ierse literatuur staat vol met mythen over koningin Medbh en de krijger Cu Chulainn. Maar weinig verhalen zijn zo beroemd als het onderstaande.

De Tain begon allemaal met koningin Medb

Koningin Medb van Connacht was een machtige krijger en heerser. Haar macht en invloed waren enorm en dit werd alleen maar versterkt toen ze trouwde met een man genaamd Ailill.

Gezien de woestheid van koningin Medb en haar enorme reputatie als meedogenloze en bekwame krijger, zou je denken dat respect tonen voor haar vanzelfsprekend is.

Helaas was dat niet het geval. Op een avond in bed zei haar man tegen Medb dat haar leven enorm was verbeterd sinds hij haar partner was geworden.

Medb's vader was de Hoge Koning van Ierland... ze had het op zijn zachtst gezegd goed, maar toch beledigde dit haar en bracht het haar competitiedrang naar boven.

Een vergelijking van rijkdom

Medb en Ailill besloten hun rijkdommen te vergelijken om het meningsverschil voor eens en altijd op te lossen. Bedienden werden geroepen en geïnstrueerd om alle kostbaarheden van het paar te verzamelen en op stapels voor hen neer te leggen.

Toen de bedienden klaar waren met hun taak, lagen er twee enorme stapels met daarop alles van juwelen en oude Ierse munten tot landeigendommen en andere dure voorwerpen.

Na een lange vergelijking was het duidelijk dat de koning één ding had dat zijn woeste koningin niet had - een dekstier met een stamboom die zo rijk was dat mensen van over de hele wereld reisden om van haar kracht te profiteren.

Medb was woedend. Maar ze accepteerde dat haar man in feite rijker was. Ging ze dit laten liggen? Natuurlijk niet.

Een lening van een stier

Medbh wist van een stier in Ierland die haar zou helpen haar man te verslaan als ze die in haar bezit had. De stier was eigendom van een man genaamd Daire Mac Fiachna, een rijke landeigenaar in Ulster.

Medb stuurde een van haar boodschappers om de stier voor een jaar te lenen. In ruil daarvoor zou Medb Mac Fiachna vijftig van haar mooiste koeien, het mooiste stuk land in Connacht en een gouden strijdwagen geven.

Mac Fiachna was niet gek. Hij wist dat nee zeggen tegen Medb slecht voor hem zou aflopen en bovendien was haar aanbod genereuzer dan hij voor mogelijk had gehouden.

Terwijl hij in gedachten verzonken zat, besloot de boodschapper van koningin Medb wat tijd te doden in de plaatselijke kroeg/taverne. Hij werd dronken en begon de plaatselijke bevolking te vertellen dat als Mac Fiachna nee had gezegd, ze de stier met geweld zouden hebben meegenomen.

Mac Fiachna hoorde het en was woedend. Hij stuurde de boodschappers op pad met de boodschap aan Medb dat de stier zou blijven waar hij was.

Oorlog en de Táin Bó Cúailnge

Medb vatte het nieuws op als een teken van het grootste gebrek aan respect. Ze besloot onmiddellijk dat ze ten strijde zou trekken om de stier in beslag te nemen. Ze was meer dan blij om Mac Fiachna te doden als het moest gebeuren.

Ze verzamelde een woest leger van Ierse krijgers uit heel Ierland en droeg hen op om zich voor te bereiden op de strijd. Medb was nu zelfverzekerder dan gewoonlijk over het aangaan van dit gevecht.

Toevallig werden de strijdende mannen van Ulster nog steeds getroffen door wat bekend staat als de 'Pangs of Ulster'. Grappig genoeg was de Pangs of Ulster een vloek die over de mannen van Ulster was uitgesproken door Macha, een godin van het oude Ierland (een ander verhaal uit de Ulster Cyclus).

De vloek dwong de mannen van Ulster om arbeidsongeschikt te worden door dezelfde pijn die vrouwen voelen tijdens de bevalling. Het gebeurde elk jaar gedurende vijf hele dagen. Natuurlijk was vechten het laatste waar ze aan dachten.

Cú Chulainn en de Tain

OK, terug naar de naderende strijd. Medb was zich aan het voorbereiden op de oorlog toen een bediende op haar deur klopte om haar te vertellen over de komst van een waarzegger met de naam Fedelm.

De waarzegster vertelde Medb over een afschuwelijk visioen dat ze de vorige nacht hadden gehad en waar Medb bang van werd. Het vertelde over een jonge krijger uit Ulster die machtiger was dan wie dan ook in Ierland.

Zijn naam was Cú Chulainn. Hij was pas 17 jaar oud en er werd gezegd dat hij klaar stond om Medb's leger op te wachten. Zoals velen in die tijd was Medb bijgelovig. Ze geloofde volledig in wat de waarzegster haar vertelde.

Maar Cú Chulainn zou zeker geen partij zijn voor haar leger van duizenden. Ze besloot haar theorie op de proef te stellen en de Táin Bó Cúailnge begon. Het werd al snel duidelijk dat ze zich terecht zorgen maakte.

Cú Chulainn doodde de eerste 300 mannen die Koningin Medb de strijd in stuurde. Ze hoorde wat er aan de hand was en besloot een boodschapper naar Cú Chulainn te sturen om hem grote rijkdom aan te bieden als hij van kant wilde veranderen. Hij weigerde.

De belofte van Cú Chulainn

Naarmate de dagen verstreken, doodde Cú Chulainn honderden mannen met alleen zijn katapult. Het is het deel van het verhaal dat volgt dat de Táin Bó Cúailnge tot een van de populairste verhalen uit de Ierse literatuur maakte.

Cú Chulainn stuurde een woord naar koningin Medb dat hij zou stoppen met het massaal doden van haar mannen als ze ermee instemde om slechts één man per dag te sturen. De koningin moest ook beloven dat ze tijdens deze strijd niet zou proberen om één stier uit het land van Ulster te stelen.

Ze stemde toe. Ze dacht dat dit haar de tijd zou geven om een krijger te vinden die de kracht van Cú Chulainn kon evenaren.

Zoals verwacht, bleef Cú Chulainn Medb's mannen één voor één doden. Terwijl de weken verstreken, slonk Medb's leger en slonk. Toen kreeg ze een idee - ze zou Fergus, Cú Chulainn's stiefvader, vragen om mee te doen aan de strijd.

Hoewel Fergus instemde na de belofte van land en rijkdom, realiseerde hij zich bij aankomst in de slag dat hij er niet mee door kon gaan. Cú Chulainn stemde ermee in om Fergus vrijuit te laten gaan als Fergus instemde om zo nodig iets terug te doen.

De Cattle Raid van Cooley neemt een wending

Medb ontdekte toen dat Cú Chulainn een pleegbroer had met de naam Ferdia. Het werd echter al snel duidelijk dat Ferdia het niet tegen Cú Chulainn op wilde nemen.

Ferdia weigerde Medb's boodschapper te ontmoeten. Medb was woedend. In een poging zijn beslissing te beïnvloeden, verspreidde de koningin het woord dat Ferdia een lafaard was en dat hij bang was voor Cú Chulainn.

Ferdia stemde ermee in Medb te ontmoeten, maar liet weten dat het alleen was om zijn ongenoegen over haar gerucht met haar te delen. Toen hij op de ontmoetingsplaats aankwam, ontdekte hij dat er een groot feestmaal was voorbereid.

Hij zag ook dat er een mooie vrouw naast Medb aan tafel zat. Het was haar dochter. Medbh moedigde Ferdia aan om te drinken, en drinken deed hij. Hij werd dronken en toen Medb hem de hand van haar dochter beloofde, stemde hij toe.

De Tain Bo Cuailnge: De strijd begint

Ferdia reisde de volgende dag naar Cú Chulainn. Cú Chulainn realiseerde zich dat Ferdia dronken van liefde was en dat het geen zin had om te proberen hem over te halen om weg te lopen.

De twee begonnen te vechten en het werd al snel duidelijk dat ze aan elkaar gewaagd waren. Ferdia was een sterke en vaardige vechter. Slechts twee dingen scheidden de twee mannen.

Cú Chulainn bezat de Gae Bolga - dit was een speer met inkepingen die hij kreeg van degene die hem leerde hoe hij moest vechten - Scáthach, een mythische krijgerkoningin.

Ferdia, die van Scáthach ook de krijgskunst had geleerd, had een harnas van hoorn dat bestand was tegen de scherpste messen.

De 5-daagse Slag om de Táin Bó

De twee vochten onvermoeibaar vijf lange dagen en nachten, waardoor het een van de meest opmerkelijke veldslagen in de Ierse literatuur uit de Ulster Cyclus van de Ierse mythologie werd. De strijd had de aandacht van elke man, vrouw en kind in heel Ierland.

Het gevecht had effect op de twee krijgers. Ferdia merkte dat Cú Chulainn moe werd en wist zijn grote tegenstander te raken met een steek in de borst.

Wetende dat het einde nabij was, pakte Cú Chulainn de Gae Bolga (de speer) op en gebruikte al zijn kracht om deze naar Ferdia te gooien. De speer raakte Ferdia's borst en doodde hem op slag.

Het einde was eindelijk in zicht

De slag bij Cooley had Cú Chulainn uitgeput. Hij trok zich terug in een rustig hoekje van Ulster en rustte uit. Had hij de slag gewonnen? Hij geloofde van wel, maar hij realiseerde zich niet dat Medb, tijdens zijn gevecht met Ferdia, erin geslaagd was om de bruine stier te vinden en te stelen.

Alles was echter nog niet verloren. Vlak nadat Medb de stier had gestolen, kwamen de mannen van Ulster uit de vloek van de pangs. Ze zat in de val. Een laatste gevecht was op handen.

Krijgers uit heel Ierland verzamelden zich voor wat een van de grootste veldslagen uit de Ierse literatuur zou worden. Gelukkig voor Medb kon Cú Chulainn niet deelnemen, omdat hij nog herstellende was.

Herinner je je de belofte van Fergus?

Cú Chulainn kon alleen stukjes van de strijd horen. Toen hoorde hij toevallig het geschreeuw van zijn twee stiefvaders toen ze met elkaar begonnen te vechten.

Cú Chulainn was verscheurd. Hij had meer tijd nodig om te herstellen, maar hij moest ook de strijd aangaan. Hij verzamelde het laatste beetje kracht dat hij had en rende naar de plek waar de strijd tussen Ulster en Connacht plaatsvond.

Hij vond Fergus snel en eiste dat Fergus zich aan zijn belofte zou houden. Fergus stemde toe en hij verliet de veldslag, waarbij hij de 3.000 mannen die hij had meegenomen met zich meenam.

Door deze desertie bleven Medb en Ailill achter met een zeer klein aantal overgebleven strijders. Ze realiseerden zich al snel dat ze de strijd niet konden winnen. Medb slaagde er echter nog wel in om de Stier van Cooley terug te sturen naar haar koninkrijk in Connacht.

Een gevecht tot de dood

Toen ze in Connacht aankwamen, was het tijd voor Medb's stier om het op te nemen tegen die van Ailill en een man met de naam Bricriu werd opgeroepen om over de strijd te oordelen.

Toevallig zagen de stieren Bricriu als een gemeenschappelijke vijand. Ze vielen hem aan en doodden hem onmiddellijk. Toen keerden ze zich naar elkaar. De twee vochten een hele dag en nacht.

De volgende ochtend werden de mensen van Connacht wakker en realiseerden zich dat de stier van Cooley de stier van Ailill had gedood.

De Cooley stier paradeerde door Ierland met de resten van zijn tegenstanders hangend aan zijn horens. Uiteindelijk keerde hij terug naar Ulster waar hij zijn thuis maakte op het Cooley Peninsula.

Als je dit verhaal leuk vond, dan vind je onze gids met de machtigste mythes uit Ierland en onze gids met de griezeligste verhalen uit de Ierse folklore vast ook leuk.